De bouw van de drie circulaire proefwoningen is nu ongeveer halverwege. Tijd voor een bouwupdate. Met de circulaire woningen testen we of we woningen kunnen maken van ten minste 90% hergebruikte materialen uit het projectgebied van SUPERLOCAL. Er worden verschillende betonrecyclemethodes getest bij de bouw van de drie woningen.
Recyclemethode: Uithijsen volledig casco
In 2017 werden al drie delen van appartementen uit een flat in het projectgebied gehesen, elk van zo’n 40.000 kilo. Die drie elementen vormen de basis van het Expogebouw, een eerste test in het project. In het bouwteam van SUPERLOCAL is het uithijsen van casco’s doorontwikkeld. In mei 2019 zijn twee volledige appartementen uit een hoogbouwflat gehesen. Die elementen wogen maar liefst 100.000 kilo per stuk en vormen de basis van de twee grootste circulaire proefwoningen.
Recyclemethode: Uithijsen vloerdelen en wanden
Een andere recyclemethode die getest wordt is het uithijsen van vloerdelen en wanden uit een flat in het gebied. De bedoeling was dat deze wanden en vloerdelen 1-op-1 hergebruikt zouden worden als wanden en vloeren in de woningen. Die techniek blijkt echter niet haalbaar. Deze elementen kunnen wel ingezet worden in de openbare ruimte en worden gebruikt als verharding van de paden en straten in het projectgebied. Voormalige scheidingswanden van de balkons zijn uit de flat geoogst, daarvan worden luifels en bloemenramen voor de drie woningen gemaakt.
Recyclemethode: Op locatie gemaakt 100% recyclebeton
Eén helft van de flat aan de Voorterstraat is gesloopt. Het beton dat bij de sloop is vrijgekomen is op de projectlocatie met een betonbreker vermalen tot kleinere stukjes puin. Het vergruisde puin is vervolgens verder gebroken tot grind en een deel is gezeefd tot zand. Samen met een minimale toevoeging van cement maakt dat nieuw beton: op locatie gemaakt recyclebeton. Het recylebeton bestaat voor 85% uit hergebruikt granulaat. Het recyclebeton is ingezet voor de fundering van de drie circulaire woningen, maar ook voor het aanstorten van constructieve wanden in de circulaire woningen. De buitenmuren en constructieve binnenmuren van de kleinste circulaire woning worden gegoten van recyclebeton.
Het beton is op locatie gebroken, opgeslagen en verwerkt tot recyclebeton. Daardoor zijn er veel minder transport bewegingen dan bij de reguliere bouw, waar beton en cement op een andere locatie wordt gemaakt. We besparen daarmee CO2-uitstoot. Hogeschool Zuyd berekent hoeveel de CO2 besparing betreft.
Recyclemethode: Demontabele blokken gemaakt van 100% recyclebeton
Van het op locatie gemaakte recyclebeton worden met een speciale machine blokken geperst die gebruikt worden voor de bouw van de twee grootste proefwoningen. Daarmee is de cirkel rond: de oorspronkelijke betonnen flat is vergruisd tot grind en zand, daarvan is recyclebeton gemaakt en van het recyclebeton worden bouwblokken gemaakt. Deze recycleblokken worden als proef droog verbonden. We maken hiermee dus echt een demontabele en circulaire bouwsteen uit bestaand materiaal.
Uitdagingen tijdens de bouw
In het SUPERLOCAL-project experimenteren we met circulair bouwen, zodat wij en andere projecten daarvan kunnen leren. Sloopaannemer Dusseldorp noemt het gewicht en de omvang van de betonnen casco’s als grootste uitdaging tijdens de bouw van de circulaire woningen. Hoewel we in 2017 reeds delen van appartementen uithesen, bleek de theorie en de praktijk niet helemaal overeen te komen bij deze hijsklus. Ondanks uiterste precisie en nauwkeurig rekenwerk was het een kwestie van in de praktijk meemaken. De eerste twee uithijspogingen mislukten dan ook. Dat kwam omdat het zwaartepunt van de betonnen elementen in theorie en praktijk niet helemaal overeenkwamen. Bij de derde poging was het gewicht anders verdeeld en was het uithijsen succesvol.
Sloopaannemer Dusseldorp heeft met behulp van een betontechnoloog het recyclebeton ontwikkeld. De grootste uitdaging daarbij was het verkrijgen van de juiste samenstelling van het beton. Bij iedere betonstort wordt onderzocht of het beton aan de gestelde kwaliteitseisen voldoet, zoals druksterkte en de watercementfactor. De kwaliteit van het recyclebeton dat Dusseldorp nu ontwikkeld heeft, komt overeen met regulier beton.
Werkzaamheden tot aan oplevering circulaire woningen
In de zomerperiode lagen de werkzaamheden niet stil. De sloopaannemer Dusseldorp heeft de flat aan de Jonkerbergstraat verder gedemonteerd. Materialen die daarbij vrij komen, worden gebruikt voor de drie woningen, of opgeslagen in het projectgebied om later in het project te hergebruiken. Deze maand gaat de opbouw van de drie circulaire woningen verder.
Op dit moment worden de diverse betonexperimenten uitgevoerd door Bouwbedrijven Jongen. De woningen krijgen zo langzaam hun (nieuwe) vorm. Het storten van de wanden is goed gelukt. Daarnaast is de productie van circulair kozijnhout gestart en worden in oktober de eerste houtelementen verwacht. Ook de buitenschil van de woningen wordt een combinatie van ambacht en circulaire experimenten. De komende tijd worden buitengevels gemaakt van betonpuin en blokken metselwerk die uit de flat gewonnen zullen worden.
De verwachte oplevering van de drie circulaire woningen is eind oktober van dit jaar. Veel van deze technieken zijn echter nog nooit (op deze schaal) uitgevoerd, waardoor de planning kan schuiven. Dat is meteen ook het mooie aan dit project: door te doen leren we elke dag over een duurzame en circulaire toekomst van de Bouw.
De realisatie van deze circulaire testwoningen wordt gesteund door het UIA fonds en Provincie Limburg.
