Super Circular Estate
Super Circular Estate: Eerste circulaire sociale woonwijk met de ambitie van 100% hergebruik van materiaal en sociale waarden.
Urban Innovative Actions
De Urban Innovative Actions (UIA) is een prestigieuze subsidie van de Europese Unie voor de stimulering van duurzame stedelijke ontwikkeling. Het belangrijkste doel van UIA is om stedelijke gebieden in heel Europa van middelen te voorzien om innovatieve oplossingen te testen voor stedelijke problematiek. Voorbeelden zijn armoede, integratie van migranten en vluchtelingen en circulaire economie. Om in aanmerking te komen moeten initiatieven aan strenge eisen voldoen. Zo moet het een baanbrekend project betreffen dat nog niet elders in Europa uitgevoerd is. Het initiatief moet daarnaast gesitueerd zijn in een van de 28 EU lidstaten met minstens 50 000 inwoners.
Voor de subsidieaanvraag van SUPERLOCAL, onder de noemer Super Circular Estate hebben maar liefst twaalf partners intensief samengewerkt: HEEMwonen, gemeente Kerkrade, IBA Parkstad, Stadsregio Parkstad Limburg, Dusseldorp Infra, Sloop en Milieutechniek B.V., Bouwbedrijven Jongen (Koninklijke VolkerWessels onderneming), Waterleiding Maatschappij Limburg (WML), Waterschapsbedrijf Limburg (WBL), gemeente Brunssum, gemeente Landgraaf, Zuyd Hogeschool en branchevereniging VERAS. De kennis die de partners tijdens het project opdoen is openbaar toegankelijk, zodat de nieuwe methodes bij andere (internationale) projecten kunnen worden toegepast.
Super Circular Estate
Het Super Circular Estate project draagt bij aan een duurzame, koolstofarme economie die efficiënt met grondstoffen omgaat, door de realisatie van een kwalitatief hoogstaande omgeving met betaalbare woningen. Europa’s eerste circulaire woonwijk is gesitueerd in een gebied waar bevolkingskrimp aan de orde van de dag is, in de regio Parkstad te Zuid-Limburg. Binnen 30 jaar krimpt het bevolkingsaantal in de regio Parkstad met 27%, door vergrijzing en ontgroening en het massale vertrek van jongeren naar de Randstad. Het gevolg van deze ontwikkeling is dat er in de komende jaren minder vraag zal zijn naar woningen. Hoogbouwflats, die met name gebouwd zijn in de jaren ’60 van de vorige eeuw toen woningnood de dagelijkse realiteit was, voldoen niet meer aan de huidige wensen en eisen van bewoners. Drie leegstaande hoogbouwflats in het projectgebied in Bleijerheide bevatten waardevolle materialen, kwaliteiten en voormalige sociale structuren. Het slopen van deze gebouwen zou leiden tot een onomkeerbare vernietiging van deze waarden. Het doel van het initiatief Super Circular Estate is om deze waarden circulair her te gebruiken binnen het projectgebied, terwijl tegelijkertijd de lokale economie wordt versterkt en een kwalitatief hoogstaande omgeving wordt gerealiseerd. Er wordt geprobeerd om de voormalige sociale structuren tussen bewoners te herstellen, door hun terugkeer tot het gebied actief te stimuleren. Het project dient als een optimaal praktijkvoorbeeld voor circa 1250 vergelijkbare wooneenheden in de regio Parkstad Limburg.
Innovative Urban action
Het voorgenomen innovatieve stedelijke actieplan is om te experimenteren met nieuwe circulaire economische processen geënt op 100% hergebruik en recycling van de materialen die geoogst worden bij de sloop van een verouderde hoogbouwflat.
Concreet worden vier proefwoningen gebouwd waarbij verschillende recyclemethoden worden getest, gebruikmakend van de materialen die geoogst worden uit de duurzame sloop van één van de flats uit het gebied. Deze proefwoningen worden getest op hun levensvatbaarheid en kopieerbaarheid. De geoogste materialen uit de hoogbouwflat worden teruggebracht tot hun grondstof in 24 materiaalstromen, zo wordt bewerkt hout bijvoorbeeld hersteld tot hout, zodat het materiaal hergebruikt kan worden. Volgens het circulaire principe worden de oud-bewoners van het gebied uitgenodigd om weer in het gebied te wonen. Zij worden nauw betrokken in het meedenken over het ontwerp van het gebied, maar ook de invulling van het ‘mobiliteitsplatform’ en de sociale voorzieningen in de wijk. In dit project wordt 805.000 kilo minder CO₂ uitstoot gegenereerd dan bij de bouw van een nieuwe hoogbouwflat. Daarnaast wordt geëxperimenteerd met innovatieve technieken om water te hergebruiken in een gesloten waterkringloop systeem.
Het doel van het Super Circular Estate initiatief is om een nieuw elan aan te jagen in het management van woningcorporaties in de richting van meer duurzame besluitvorming en processen. De resultaten en kennis die worden opgedaan in dit project is openbaar toegankelijk en is met name belangrijk voor vastgoedeigenaren en woningcorporaties in heel Europa die te maken hebben met vergelijkbare krimpgebieden. De lokale hogeschool, Zuyd Hogeschool coördineert het wetenschappelijke toezicht, kwaliteitscontroles en evaluaties.
De belangrijkste verwachte resultaten
- De duurzame sloop van een hoogbouwflat met 100 woningen.
- De realisatie van vier proefwoningen uitgaand van verschillende recyclemethodieken met geoogste materialen uit de gesloopte flat.
- Circa 125 voormalige bewoners terug in de nieuwe buurt.
- Een gesloten waterkringloop die 35 huishoudens voorziet van kwalitatief hoogstaand drinkwater.
- Een wijkcentrum met sociale voorzieningen met zes functies om sociale cohesie te stimuleren gericht op het afvalbeperking.
- Een mobiliteitsplatform dat voorziet in e-cars, (e-)bikes en scootmobielen voor bewoners.
Dit project is medegefinancierd door het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling in het kader van het Urban Innovative Actions initiatief.
UIA Expert's Reports door Elma Durmisevic
Eerste zoom in: Super Circular Estate Kerkrade
Het bouwteam van die drie circulaire proefwoningen is voor dit UIA-expertrapport geïnterviewd door Urban Innovative Actions expert Elma Durmicevic.
Het team vertelt over de verschillen tussen het circulaire bouwproces SUPERLOCAL, ten opzichte van traditionele bouwprocessen.
Tweede zoom in: nieuw circulair bouwproduct BRX
BRX, ontwikkeld door Pieter Scheer van deconstructiebedrijf Dusseldorp, is een nieuw circulair en demontabel bouwproduct, gemaakt van betongranulaat.
Dit UIA-expertrapport zoomt in op de ontwikkeling van BRX , de kenmerken van het product en de mogelijke toepassingen ervan in toekomstige projecten.
Derde zoom in: proces van monitoren
Binnen SUPERLOCAL zijn verschillende strategieën voor hergebruik toegepast. Hiervan zijn de sociale, ecologische en sociale effecten gemonitord.
Dit UIA-expertrapport zoomt in op het monitoringproces dat is uitgevoerd door Hogeschool ZUYD. Michiel Ritzen van Hogeschool ZUYD licht het monitoringproces toe en vertelt over de resultaten.
